Adrianopol'den Edirne'ye - Aziz Nazmi Şakir-Taş - Özeti, Adrianopol'den Edirne'ye Kitabı, Kitap Özeti, Ana Fikir
Yayınevi: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi
Basım Tarihi: Temmuz 2009
Kitap Türü:
Osmanlı kültürü, oluÅŸma safhasının büyük bir kısmını ona ev sahipliÄŸi yapan Edirne ve civa rına borçludur. Bu borç, aradan geçen beÅŸ asırlık süreye raÄŸmen hâlâ hakkıyla ödenememiÅŸtir. Bu çalışma, söz konusu borcun beÅŸ yıllık bir çalışmanın neticesinde biriken 'faizini' ödeme teÅŸebbüsüdür.Osmanlı kültürünün XVI. yüzyılda birçok alanda ulaÅŸtığı doruk nokta itibariyle bundan önceki devrin bu yükseliÅŸin hem altyapısı hem de baÅŸlıca hazırlayıcısı olduÄŸunu iddia etmek ilk bakışta kolay gibi gözükmekteyse de, erken dönem Osmanlı tarihine ve özellikle bilim konusuna ışık tutan kaynakların kıtlığı, söz konusu oluÅŸum döneminin yansıtılmasını ve yorumlanmasını zorlaÅŸtırmaktadır. Edirne ve civarında dünya haritasında o zamana kadar var olmamış, yeni bir kültürel yapılanmanın göstergesi durumunda olan unsurlar nelerdir? Bu meseleye açıklık getirmek üzere ÅŸehrin Bizans döneminden baÅŸlayarak XVII. yüzyılına kadar gidilmektedir. Bu uzun yolculukta bize eÅŸlik eden birçok seyyahın ve klâsik Osmanlı tarihçisinin bıraktığı Edirne notları, bir yandan ÅŸehrin günlük hayatını diÄŸer yandan da mahallî kültürü belki de en muhtasar ÅŸekilde sergileyen ÅŸenlik hayatını tasavvur etmemize yardımcı olmaktadır.Bizans döneminde sık sık el deÄŸiÅŸtiren Edirne'de Kaleiçi'ne sıkışıp kalan ÅŸehir hayatı yüzlerce yıl boyunca sadece askerî fonksiyon lar ifa etmek zorunda kalmış, kültür adına günümüze fazla bir maddî-manevî birikim ulaÅŸmamıştır.Yarım asırlık genç bir devlete sahip olan Os manlı kültürü, ıssızlaÅŸan Trakya bölgesinin merkezinde, neredeyse sıfırdan baÅŸlayarak, 'Adrianopolis' surları dı şına taşıp akan yeni ÅŸehri, yıldızı henüz parlamaya baÅŸ layan Osmanlı medeniyetinin nüfuzu için esas malzeme olarak kullanmıştır. Tabii bu, Osmanlı kültürünün oluÅŸ masındaki Selçuklu ve Bizans gibi farklı kültürlerin tesi rinin olmadığı anlamına gelmez. Bu tesir, Adrianopolis'in Edirne'ye dönüşmesiyle birlikte Osmanlı kimliÄŸi altında ÅŸehre girmeye baÅŸlamıştır. Yine de Edirne, uzun bir zaman için Osmanlı'yı temsil etme sta tüsüne sahip oluÅŸunu fizikî yapısından ziyade konuk ettiÄŸi, yetiÅŸtirdiÄŸi ve yolcu ettiÄŸi bilim adamlarına, zanaatÂ*kârlarına ve sanatçılarına borçludur. Onların saye sinde ikinci Osmanlı payitahtı, 'hâlis' bir Edirne deÄŸil, Bursa-Ä°znik-Konya-Kastamonu-Merzifon-Amasya-Ha lep-Åžiraz vs. kültür merkezlerinin Rumeli'ye kadar uza nan katkı ve tesirlerin bir bileÅŸimidir. DiÄŸer bir ifadeyle, Edirne'nin, biraz Anadolu, biraz Ä°ran, biraz Suriye ve Mısır olduÄŸunu gönül rahatlığıyla söyleyebiliriz.
Diğer "Aziz Nazmi Şakir-Taş" Kitapları:
1. Adrianopol den Edirne ye
Yayınevi: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi
Basım Tarihi: Temmuz 2009
Kitap Türü:
Osmanlı kültürü, oluÅŸma safhasının büyük bir kısmını ona ev sahipliÄŸi yapan Edirne ve civa rına borçludur. Bu borç, aradan geçen beÅŸ asırlık süreye raÄŸmen hâlâ hakkıyla ödenememiÅŸtir. Bu çalışma, söz konusu borcun beÅŸ yıllık bir çalışmanın neticesinde biriken 'faizini' ödeme teÅŸebbüsüdür.Osmanlı kültürünün XVI. yüzyılda birçok alanda ulaÅŸtığı doruk nokta itibariyle bundan önceki devrin bu yükseliÅŸin hem altyapısı hem de baÅŸlıca hazırlayıcısı olduÄŸunu iddia etmek ilk bakışta kolay gibi gözükmekteyse de, erken dönem Osmanlı tarihine ve özellikle bilim konusuna ışık tutan kaynakların kıtlığı, söz konusu oluÅŸum döneminin yansıtılmasını ve yorumlanmasını zorlaÅŸtırmaktadır. Edirne ve civarında dünya haritasında o zamana kadar var olmamış, yeni bir kültürel yapılanmanın göstergesi durumunda olan unsurlar nelerdir? Bu meseleye açıklık getirmek üzere ÅŸehrin Bizans döneminden baÅŸlayarak XVII. yüzyılına kadar gidilmektedir. Bu uzun yolculukta bize eÅŸlik eden birçok seyyahın ve klâsik Osmanlı tarihçisinin bıraktığı Edirne notları, bir yandan ÅŸehrin günlük hayatını diÄŸer yandan da mahallî kültürü belki de en muhtasar ÅŸekilde sergileyen ÅŸenlik hayatını tasavvur etmemize yardımcı olmaktadır.Bizans döneminde sık sık el deÄŸiÅŸtiren Edirne'de Kaleiçi'ne sıkışıp kalan ÅŸehir hayatı yüzlerce yıl boyunca sadece askerî fonksiyon lar ifa etmek zorunda kalmış, kültür adına günümüze fazla bir maddî-manevî birikim ulaÅŸmamıştır.Yarım asırlık genç bir devlete sahip olan Os manlı kültürü, ıssızlaÅŸan Trakya bölgesinin merkezinde, neredeyse sıfırdan baÅŸlayarak, 'Adrianopolis' surları dı şına taşıp akan yeni ÅŸehri, yıldızı henüz parlamaya baÅŸ layan Osmanlı medeniyetinin nüfuzu için esas malzeme olarak kullanmıştır. Tabii bu, Osmanlı kültürünün oluÅŸ masındaki Selçuklu ve Bizans gibi farklı kültürlerin tesi rinin olmadığı anlamına gelmez. Bu tesir, Adrianopolis'in Edirne'ye dönüşmesiyle birlikte Osmanlı kimliÄŸi altında ÅŸehre girmeye baÅŸlamıştır. Yine de Edirne, uzun bir zaman için Osmanlı'yı temsil etme sta tüsüne sahip oluÅŸunu fizikî yapısından ziyade konuk ettiÄŸi, yetiÅŸtirdiÄŸi ve yolcu ettiÄŸi bilim adamlarına, zanaatÂ*kârlarına ve sanatçılarına borçludur. Onların saye sinde ikinci Osmanlı payitahtı, 'hâlis' bir Edirne deÄŸil, Bursa-Ä°znik-Konya-Kastamonu-Merzifon-Amasya-Ha lep-Åžiraz vs. kültür merkezlerinin Rumeli'ye kadar uza nan katkı ve tesirlerin bir bileÅŸimidir. DiÄŸer bir ifadeyle, Edirne'nin, biraz Anadolu, biraz Ä°ran, biraz Suriye ve Mısır olduÄŸunu gönül rahatlığıyla söyleyebiliriz.
Diğer "Aziz Nazmi Şakir-Taş" Kitapları:
1. Adrianopol den Edirne ye
