'Kara Kıta'nın 'gri' birliği
Darbelerden etnik çatışmalara, insan hakları ihlallerinden salgın hastalıklara birçok sorunun yaşandığı ''kara kıta''da işbirliği ve dayanışma için kurulan Afrika Birliği, bu işlevini yerine getirmekten uzak bir tablo çiziyor.
Darbelerden etnik çatışmalara, insan hakları ihlallerinden salgın hastalıklara birçok sorunun yaşandığı ''kara kıta''da işbirliği ve dayanışma için kurulan Afrika Birliği, bu işlevini yerine getirmekten uzak bir tablo çiziyor. Uzmanlar, Mali'ye askeri müdahaleyle gündeme tekrar gelen birliğin ekonomik yetersizlik nedeniyle büyük bir güç olarak tanımlanamasa da daha fazla işbirliğinin olabileceği bir yapıya doğru gidildiğini belirtiyor. Ekonomik açıdan yoksul olan Afrika'nın zengin doğal kaynaklara sahip olduğunu hatırlatan uzmanlar, bölgeye ilişkin uzun vadeli tahminlerin zor olduğunu vurguluyor.
Avrupa'nın bu süreçte Türkiye'yi Afrika'da önemli bir aktör olarak gördüğüne de dikkati çekiliyor.
ODTÜ Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Hüseyin Bağcı, 21. yüzyılın önemli çatışma alanlarından biri olarak görülen Afrika'nın Avrupa tarafından şekillendirildiğini ve bölgedeki yeni aktörlerin Çin, Türkiye ve ABD olduğunu söyledi.
Afrika Birliği'nin Kaddafi'nin büyük oranda desteklediği ve demokratik ülkelerden oluşmayan bir birlik olduğunu ifade eden Bağcı, şöyle devam etti:
''Birlik, demokratik ülke sayısının Afrika'da artmasıyla birlikte daha fazla işbirliğinin olabileceği bir yapıya doğru gidiyor. Genel olarak bakıldığında ise Arap Birliği ya da Avrupa Birliği gibi olmasa da Afrika ülkelerinin bir araya geldiği, ortak sorunların tartışıldığı önemli bir platform.
Bu birlik ekonomik açıdan güçlü olmayacak. Ancak burada önümüzdeki dönemlerde İngiltere, Hollanda, Almanya ve Fransa'nın büyük önemi olacak. Afrika ülkeleri yeraltı kaynakları açısından zengin ama ekonomik yapıları itibarıyla zayıf. Gelişmişlik düzeyleri de farklılıklar gösteriyor. Fakirlik en büyük sorun. Birçok ülke finansal altyapısı olmadığı için pek başarılı olamıyor.''
''Türkiye'nin Afrika politikası batının ilgisini çekiyor''
Türkiye'nin Afrika Birliği ülkeleriyle ilişkisini de değerlendiren Bağcı, 2005 yılından itibaren başlayan Afrika atılımının doğru bir karar olduğunu vurguladı. Gelecek dönemde Türkiye'nin Afrika'ya altyapı ile küçük ve orta ölçekli bazda çok önemli katkı sağlayacak ülkelerden biri olacağını dile getiren Bağcı, ''Türkiye Afrika'yı yeni keşfediyor. Türkiye'nin bu politikası AB başta olmak üzere tüm batı ülkelerinin de ilgisini çekiyor. Bence Türkiye'nin Afrika'da bir unsur olması çok faydalı'' dedi.
Fransa'nın eski sömürgeleriyle olan ilişkisini kaybetmemek için Afrika'daki gelişmeleri kontrol etmek istediğinin altını çizen Bağcı, bu nedenle Mali'de radikal grupların egemen olmasına müsaade etmediğini anlattı.
Fransa'nın akıllı bir taktikle Afrika Birliği ve ülkelerini de radikallere karşı angaje ettiğini söyleyen Bağcı, ''Bu, Fransa'nın önemli bir başarısı. Çünkü Afrika'da üstü kapalı bir Hristiyan-Müslüman çatışması yaşanıyor. Fransa, önlem almazsa bunun daha da tehlikeli olacağını öngördü. Mali, aşırı İslam'ın Afrika'nın ortalarına doğru akışını engelleyen bir operasyon olarak da görülebilir.''
Â*''Afrika'nın sınırlarını sömürgeci güçler çiziyor''
Emekli Büyükelçi Numan Hazar da Avrupa Birliği'ne benzer bir amaçla hayata geçirilen Afrika Birliği'nin siyasi, ekonomik ve sosyal konularda bölgenin kalkınmasına önem atfeden bir yaklaşım sergilediğini belirtti.
Afrika ülkelerinde yüzlerce etnik grup bulunabildiğini, bu nedenle sorunların çok karmaşık olduğunu vurgulayan Hazar, çözüme katkı sağlama noktasında BM'nin barış gücüne benzer yapılar oluşturulduğunu anlattı.
Türkiye'nin Afrika Birliği'ne olumlu baktığını ve katkı sağladığını vurgulayan Hazar, Afrika Birliği'nin de Türkiye ile işbirliği yapmak istediğinin altını çizdi. Hazar, ''Türkiye, 2008 yılında Afrika Birliği'ne gözlemci üye olarak kabul edildi. Bu, Türkiye'nin ismini göstermek bakımından önemli'' diye konuştu.
Afrika Birliği'nin ekonomik bakımdan güçlü olmadığı için büyük bir güç olarak tanımlamanın doğru olmayacağını dile getiren Hazar, ''Afrika genel olarak yoksul ama zengin doğal kaynaklara sahip bir bölge. Bu nedenle 60-100 sene sonra ne olacağını bilemezsiniz. Belli bir siyasi gücü var'' şeklinde konuştu.
Afrika'nın sınırlarının sömürgeci güçler tarafından keyfi olarak çizildiğini söyleyen Hazar, şunları kaydetti:
''Bütün Afrika'da sadece Amerika'dan gelen siyahilerin kurduğu Liberya ve Etiyopya bağımsız.
Sömürgecilik etkisi, milli devlet kurma çabaları gibi sorunlar Afrika Birliği'nin bölge insanlarını daha iyi tanıması nedeniyle daha rahat çözülebilir. Ama BM de dahil uluslararası kuruluşların destek sağlaması halinde başarılı olabileceklerini düşünüyorum. BM evrensel bir örgüt olsa da AB sömürgecilikten kalması nedeniyle doğal kaynaklar bakımından avantajlı duruma gelmek isteyebilir. Orada kuşkusuz bir çıkar rekabeti var. Ama güç olarak görmekten ziyade, kendi avantajlarını azami hale getirebilme hesabı yapacaklarını düşünüyorum.''
Fransa'nın Mali'ye askeri müdahalesinin komşu ülkeleri etkileyip etkilemeyeceği sorusunu cevaplandıran Hazar, bu ülkenin çıkarları için her şeyi yapabileceğini kaydetti. Hazar, ''Fransız Afrikası'na mensup ülkeler tabi ki Fransa'nın tutumundan etkilenirler, ama diğerleri etkilenmez'' değerlendirmesinde bulundu.
Mali ve DKC'deki olaylar
Mali'de Ocak 2012'de ülkenin kuzeyindeki bazı kentler silahlı grupların kontrolüne geçmiş ve Mart ayında askeri darbe olmuştu. Silahlı grupların bölgedeki hakimiyetleri, oluşan iktidar boşluğu nedeniyle daha da genişlemişti.
Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu ve Afrika Birliği, kuzeydeki gruplara yönelik uluslararası askeri müdahale için BM Güvenlik Konseyi'ne başvurmuş ve Konsey'den şartlı onay verilmişti. Silahlı grupların Mali ordusunun denetimindeki kentleri alarak ilerlemesi üzerine Fransa, silahlı gruplara askeri müdahalede bulunmuştu.
Öte yandan Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde (DKC) isyancılar ile hükümet arasında devam eden sorunla ilgili Afrika Birliği liderlerinin imzalaması beklenen barış anlaşması, törene yarım saat kala iptal edilmişti. Konuya ilişkin yapılan açıklamada, meselenin oldukça karmaşık olduğuna vurgu yapılmıştı.
Kaynak: AA
Darbelerden etnik çatışmalara, insan hakları ihlallerinden salgın hastalıklara birçok sorunun yaşandığı ''kara kıta''da işbirliği ve dayanışma için kurulan Afrika Birliği, bu işlevini yerine getirmekten uzak bir tablo çiziyor.
Darbelerden etnik çatışmalara, insan hakları ihlallerinden salgın hastalıklara birçok sorunun yaşandığı ''kara kıta''da işbirliği ve dayanışma için kurulan Afrika Birliği, bu işlevini yerine getirmekten uzak bir tablo çiziyor. Uzmanlar, Mali'ye askeri müdahaleyle gündeme tekrar gelen birliğin ekonomik yetersizlik nedeniyle büyük bir güç olarak tanımlanamasa da daha fazla işbirliğinin olabileceği bir yapıya doğru gidildiğini belirtiyor. Ekonomik açıdan yoksul olan Afrika'nın zengin doğal kaynaklara sahip olduğunu hatırlatan uzmanlar, bölgeye ilişkin uzun vadeli tahminlerin zor olduğunu vurguluyor.
Avrupa'nın bu süreçte Türkiye'yi Afrika'da önemli bir aktör olarak gördüğüne de dikkati çekiliyor.
ODTÜ Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Hüseyin Bağcı, 21. yüzyılın önemli çatışma alanlarından biri olarak görülen Afrika'nın Avrupa tarafından şekillendirildiğini ve bölgedeki yeni aktörlerin Çin, Türkiye ve ABD olduğunu söyledi.
Afrika Birliği'nin Kaddafi'nin büyük oranda desteklediği ve demokratik ülkelerden oluşmayan bir birlik olduğunu ifade eden Bağcı, şöyle devam etti:
''Birlik, demokratik ülke sayısının Afrika'da artmasıyla birlikte daha fazla işbirliğinin olabileceği bir yapıya doğru gidiyor. Genel olarak bakıldığında ise Arap Birliği ya da Avrupa Birliği gibi olmasa da Afrika ülkelerinin bir araya geldiği, ortak sorunların tartışıldığı önemli bir platform.
Bu birlik ekonomik açıdan güçlü olmayacak. Ancak burada önümüzdeki dönemlerde İngiltere, Hollanda, Almanya ve Fransa'nın büyük önemi olacak. Afrika ülkeleri yeraltı kaynakları açısından zengin ama ekonomik yapıları itibarıyla zayıf. Gelişmişlik düzeyleri de farklılıklar gösteriyor. Fakirlik en büyük sorun. Birçok ülke finansal altyapısı olmadığı için pek başarılı olamıyor.''
''Türkiye'nin Afrika politikası batının ilgisini çekiyor''
Türkiye'nin Afrika Birliği ülkeleriyle ilişkisini de değerlendiren Bağcı, 2005 yılından itibaren başlayan Afrika atılımının doğru bir karar olduğunu vurguladı. Gelecek dönemde Türkiye'nin Afrika'ya altyapı ile küçük ve orta ölçekli bazda çok önemli katkı sağlayacak ülkelerden biri olacağını dile getiren Bağcı, ''Türkiye Afrika'yı yeni keşfediyor. Türkiye'nin bu politikası AB başta olmak üzere tüm batı ülkelerinin de ilgisini çekiyor. Bence Türkiye'nin Afrika'da bir unsur olması çok faydalı'' dedi.
Fransa'nın eski sömürgeleriyle olan ilişkisini kaybetmemek için Afrika'daki gelişmeleri kontrol etmek istediğinin altını çizen Bağcı, bu nedenle Mali'de radikal grupların egemen olmasına müsaade etmediğini anlattı.
Fransa'nın akıllı bir taktikle Afrika Birliği ve ülkelerini de radikallere karşı angaje ettiğini söyleyen Bağcı, ''Bu, Fransa'nın önemli bir başarısı. Çünkü Afrika'da üstü kapalı bir Hristiyan-Müslüman çatışması yaşanıyor. Fransa, önlem almazsa bunun daha da tehlikeli olacağını öngördü. Mali, aşırı İslam'ın Afrika'nın ortalarına doğru akışını engelleyen bir operasyon olarak da görülebilir.''
Â*''Afrika'nın sınırlarını sömürgeci güçler çiziyor''
Emekli Büyükelçi Numan Hazar da Avrupa Birliği'ne benzer bir amaçla hayata geçirilen Afrika Birliği'nin siyasi, ekonomik ve sosyal konularda bölgenin kalkınmasına önem atfeden bir yaklaşım sergilediğini belirtti.
Afrika ülkelerinde yüzlerce etnik grup bulunabildiğini, bu nedenle sorunların çok karmaşık olduğunu vurgulayan Hazar, çözüme katkı sağlama noktasında BM'nin barış gücüne benzer yapılar oluşturulduğunu anlattı.
Türkiye'nin Afrika Birliği'ne olumlu baktığını ve katkı sağladığını vurgulayan Hazar, Afrika Birliği'nin de Türkiye ile işbirliği yapmak istediğinin altını çizdi. Hazar, ''Türkiye, 2008 yılında Afrika Birliği'ne gözlemci üye olarak kabul edildi. Bu, Türkiye'nin ismini göstermek bakımından önemli'' diye konuştu.
Afrika Birliği'nin ekonomik bakımdan güçlü olmadığı için büyük bir güç olarak tanımlamanın doğru olmayacağını dile getiren Hazar, ''Afrika genel olarak yoksul ama zengin doğal kaynaklara sahip bir bölge. Bu nedenle 60-100 sene sonra ne olacağını bilemezsiniz. Belli bir siyasi gücü var'' şeklinde konuştu.
Afrika'nın sınırlarının sömürgeci güçler tarafından keyfi olarak çizildiğini söyleyen Hazar, şunları kaydetti:
''Bütün Afrika'da sadece Amerika'dan gelen siyahilerin kurduğu Liberya ve Etiyopya bağımsız.
Sömürgecilik etkisi, milli devlet kurma çabaları gibi sorunlar Afrika Birliği'nin bölge insanlarını daha iyi tanıması nedeniyle daha rahat çözülebilir. Ama BM de dahil uluslararası kuruluşların destek sağlaması halinde başarılı olabileceklerini düşünüyorum. BM evrensel bir örgüt olsa da AB sömürgecilikten kalması nedeniyle doğal kaynaklar bakımından avantajlı duruma gelmek isteyebilir. Orada kuşkusuz bir çıkar rekabeti var. Ama güç olarak görmekten ziyade, kendi avantajlarını azami hale getirebilme hesabı yapacaklarını düşünüyorum.''
Fransa'nın Mali'ye askeri müdahalesinin komşu ülkeleri etkileyip etkilemeyeceği sorusunu cevaplandıran Hazar, bu ülkenin çıkarları için her şeyi yapabileceğini kaydetti. Hazar, ''Fransız Afrikası'na mensup ülkeler tabi ki Fransa'nın tutumundan etkilenirler, ama diğerleri etkilenmez'' değerlendirmesinde bulundu.
Mali ve DKC'deki olaylar
Mali'de Ocak 2012'de ülkenin kuzeyindeki bazı kentler silahlı grupların kontrolüne geçmiş ve Mart ayında askeri darbe olmuştu. Silahlı grupların bölgedeki hakimiyetleri, oluşan iktidar boşluğu nedeniyle daha da genişlemişti.
Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu ve Afrika Birliği, kuzeydeki gruplara yönelik uluslararası askeri müdahale için BM Güvenlik Konseyi'ne başvurmuş ve Konsey'den şartlı onay verilmişti. Silahlı grupların Mali ordusunun denetimindeki kentleri alarak ilerlemesi üzerine Fransa, silahlı gruplara askeri müdahalede bulunmuştu.
Öte yandan Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde (DKC) isyancılar ile hükümet arasında devam eden sorunla ilgili Afrika Birliği liderlerinin imzalaması beklenen barış anlaşması, törene yarım saat kala iptal edilmişti. Konuya ilişkin yapılan açıklamada, meselenin oldukça karmaşık olduğuna vurgu yapılmıştı.
Kaynak: AA
