''Yargı sürecinin hızlandırılmasını'' amaçlayan tasarı, TBMM Adalet Komisyonunda kabul edildi. Tasarı, birçok fiili hapis cezası konusu olmaktan çıkarıyor.
Bazı kanunlarda değişiklik yapan tasarıyla, birçok fiil mahkemeye gitmeden para cezasının konusu olacak.
Yurt dışına pasaportsuz çıkanlara ya da Türkiye'ye pasaportsuz girenlere, ormanlarda ağaç kesenlere yalnızca para cezası verilecek.
Bakaya sayılmama koşulları genişletilecek.
TBMM Adalet Komisyonunda kabul edilen, ''yargı sürecinin hızlandırılmasını'' amaçlayan tasarı, birçok fiili hapis cezası konusu olmaktan çıkarıyor.
Bazı kanunlarda değişiklik yapan tasarıyla, bakaya sayılmama koşulları genişletiliyor. Buna göre, istirahat gerektiren hastalığı bulunanlar, anne, baba, eş, kardeş veya çocuğunun hayati tehlikede olduğunu gösteren hastalığı olanlar, sevkten önceki veya sonraki 15 gün içinde ikinci derece dahil kan veya kayın hısımlarından biri ölen, kendisi veya ikinci derece dahil kan ve kayın hısımlarından biri evlenen, sevkten önceki veya sonraki 2 ay içinde çocuğu doğanlar bakaya sayılmayacak.
Yoklama yapılacak süre, birlikte son yoklamaya tabi oldukları doğumluların yurt genelindeki normal sevk yılı içindeki son celp ve sevk döneminin bitimine kadar uzatılıyor. Ancak bu imkanı kötüye kullananlara 100 TL para cezası uygulanacak. Bakaya sayılmama ile ilgili mazeretler, bu kişiler için de geçerli olacak. Buna rağmen zamanında yoklamasını yaptırmayan yükümlü, 250 TL ile 3 bin TL arasında para cezasına çarptırılacak.
Bakaya suçu, ilk kez bakaya kalan yükümlüler yönünden kabahate dönüştürülerek, idari para cezası yaptırımına bağlanıyor. Bu suçu işleyenler hakkında 250 TL ile 3 bin TL arasında değişen para cezalarına hükmedilecek. Söz konusu eylemleri yeniden işleyenler ile bu eylemleri seferberlik ve savaş halinde işleyenler hakkında eylem niteliğine göre 6 aydan 3 yıla kadar değişen sürelerde hapis cezası uygulanacak.
İcra ve İflas Kanunu'nda değişiklik yapılarak, nafaka borçları hariç olmak üzere toplam alacak miktarı, en yüksek asgari ücret tutarının altında kalan takiplerde disiplin ve tazyik hapsi uygulanmayacak.
-PASAPORT KANUNU'NDAKİ HAPİS CEZALARI KALKTI-
Pasaport Kanunu'nda yapılan değişiklikle, yurt dışına pasaportsuz çıkan ya da Türkiye'ye pasaportsuz giren vatandaşlar ile yabancılara hapis cezası verilmeyecek; bin liradan 3 bin liraya kadar idari para cezası uygulanacak.
Pasaportları olsa dahi Bakanlar Kurulunca belirlenen mahallerden başka yerlerden Türkiye'ye giren veya Türkiye'den çıkanlara da sadece para cezası uygulanacak.
Söz konusu para cezaları konusunda ilgili kolluk birim amiri yetkili olacak.
Yabancı ülkelerde bulunan Türk vatandaşlarından, Türkiye'de haklarında bir suçtan dolayı kovuşturma yapılanlar ile Türk mahkemelerince mahkum edilenlerin pasaportları, elçiliklerce iptal edilemeyecek.
-AĞAÇ KESENLERE PARA CEZASI-
Orman Kanunu'nda yapılan değişikle ormanlardan ağaç kesenlere verilen hapis cezası kalkacak, yerine para cezası verilecek.
Teklif, Harçlar Kanunu'nda da değişik yapıyor. Ceza mahkemelerinin kararlarına Cumhuriyet savcılarının yapacakları itirazlardan harç alınmayacak. Buna karşın birçok başvuru harç konusu yapılarak, yargılamayı uzatmaya yönelik yapılan başvurular önlenerek yargıdaki iş yükünün azaltılması amaçlanıyor. Buna göre, ceza mahkemesi kararlarına karşı yapılacak temyiz başvurusu harca tabi olacak.
Noterler terk eden eşin ortak konuta davet edilmesi ve mirasçılık belgesi verilmesi işlemlerini yapabilecek. Bu işlemler harca tabi olacak.
-DANIŞTAYA İLİŞKİN DÜZENLEMELER-
Danıştay Başkanlık Kurulunun verdiği kararlara itiraz yolu getiriliyor. Danıştayın üye tam sayısının üçte 1'inin 7 gün içinde başvurması üzerine Başkanlık Kurulu kararlarına Danıştay Genel Kurulu nezdinde itiraz edilebilecek. Genel Kurul, Başkanlık Kurulu kararlarını aynen ya da değiştirerek onaylayabilecek.
Danıştayın görevlerini yerine getirirken gelişen teknolojiden yararlanabilmesi için ''Bilgi İşlem Merkezi Müdürlüğü'' kurulacak.
Tasarıyla Danıştaya 91, Yargıtaya ise 136 personel kadrosu ihdas edilecek.
Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan kişi hakkında, tedaviye ve denetimli serbestlik tedbirine; kullanmayan ancak kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, kabul eden veya bulunduran kişi hakkında, denetimli serbestlik tedbirine karar verilebilecek. Bu karar, yargılamanın durdurulmasına ilişkin sonuçları doğuracak.
Cumhuriyet savcısı, yetkisizlik kararıyla gelen bir soruşturma dosyasında, yetkisizlik kanaati oluşması halinde yetkisizlik kararı verecek. Soruşturma dosyasını, yetkili savcılığın belirlenmesi için görev yaptığı ağır ceza mahkemesine en yakın ağır ceza mahkemesine gönderecek. Mahkemenin verdiği karar kesin olacak.
İstinaf mahkemelerinin hapis cezasından çevrilen adli para cezaları hariç, bakacağı adli para cezasına mahkumiyet miktarı 2 bin liradan 3 bin liraya çıkarılıyor. Bu hüküm, istinaf mahkemeleri faaliyete geçinceye kadar geçerli olmayacak.
-TUTUKLULARA DA CENAZEYE KATILMA İZNİ-
Hükümlülerin ana, baba, eş, kardeş ve çocuk cenazesine katılmasına ilişkin madde yeniden düzenleniyor. Buna göre, hükümlü, mahkum olduğu cezaevinin bulunduğu yerleşim biriminin dışında da cenaze törenlerine katılabilecek. İzin süresi de yeniden belirleniyor; hükümlü, yol süresi hariç 2 gün izin kullanabilecek.
Tasarıyla tutuklulara da yakınlarının cenaze törenlerine katılma hakkı getiriliyor. Buna göre, ana, baba, eş, kardeş veya çocuğunun ölümü halinde tutukluya soruşturma evresinde soruşturmayı yapan Cumhuriyet savcısı, kovuşturma evresinde ise kovuşturmayı yürüten hakim veya mahkeme tarafından izin verilecek. Cenaze törenine katılma izni, soruşturmanın veya kovuşturmanın selameti, güvenlik bakımından sakınca oluşturmaması koşuluyla, dış güvenlik görevlisinin refakatinde yol dışında, 2 güne kadar olacak.
-ASLİYE CEZA MAHKEMELERİNDE CUMHURİYET SAVCISI OLMAYACAK-
1 Ocak 2014 tarihine kadar asliye ceza mahkemelerinde yapılan duruşmalarda Cumhuriyet savcısı bulunmayacak ve katılma hususunda savcının görüşü alınmayacak. Ancak verilen hükümler ile tutuklama veya salıvermeye ilişkin kararlara karşı savcının kanun yoluna başvurabilmesi amacıyla dosya gönderilecek.
Yine aynı tarihe kadar, istinaf mahkemeleri Cumhuriyet Başsavcılığı ile Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı tebliğname düzenlemeyecek.
Temyiz incelemesi sırasında tarafların duruşma talep edebilmesi için öngörülen parasal değer artırılıyor. Buna göre, 20 bin lira olan miktar 50 bin liraya yükseltiliyor.
Bölge adliye mahkemeleri göreve başlayıncaya kadar, yürürlükteki temyiz hükümleri geçerli olacak. Bölge adliye mahkemelerinin faaliyete geçmeden önce aleyhine temyiz yoluna başvurulmuş kararlar hakkında Yargıtayca kanun yolu incelemesi yapılacak, bu dosya ve işler bölge adliye mahkemelerine gönderilmeyecek.
Yargıtay, temyiz olunan kararın, esas yönünden kanuna uygun olup da kanunun olaya uygulanmasındaki hatadan dolayı bozulması gerektiği ve kanuna uymayan husus hakkında yeniden yargılamaya ihtiyaç duyulmadığı takdirde, kararı değiştirerek ve düzelterek onayabilecek. Hakimin takdir yetkisi kapsamında karara bağladığı işlerde bu hüküm uygulanmayacak.
Yargıtay ve Danıştay dairelerinin hakim ve savcılara not vermesi uygulaması kaldırılıyor.
Evlendirme memurunun evliliği ret kararına karşı açılan davalar ile nüfus kayıtlarına ilişkin düzeltme davalarında Cumhuriyet savcısı bulunmayacak.
Görüşmelerde, Danıştayın ilk derece mahkemesi olarak baktığı davaların kapsamını daraltan, buna göre idare ve vergi mahkemelerinin görevlerini de yeniden tanımlayan maddeler, kabul edilen önergelerle tasarıdan çıkarıldı.
