Yargıtay ve Danıştay'a neşter vuracak reform paketi Meclis'te... Tasarıya göre, Yargıtay’da 32 olan daire sayısı 38’e, Danıştay'da ise 13 olan daire sayı 15’e çıkarılıyor. Yargıda ne gibi değişiklikler olacak, neler getirecek?
Nevin Bilgin'in haberi
Hükümet, Yargıtay ve Danıştay"a neşter vuracak reform paketini Meclis Başkalığı"na sundu. Yargıtay ve Danıştay"da yeni daireler kurulup üye sayısı arttırılırken, hakim ve savcıların soruşturma, kovuşturma veya davayla ilgili olarak yaptıkları işlem, yürüttükleri faaliyet veya verdikleri her türlü kararlar nedeniyle devlet aleyhine tazminat davası açılabilecek. Bu görülmekte olan davaları da kapsayacak. Yine Adli Tıp personelinin ücretleri de düzeltilecek. Tasarı Adalet Komisyonu"nda Çarşamba günü ele alınacak, haftaya da Genel Kurul"a indirilecek.
DAİRE VE ÜYE SAYISI ARTTIRILIYOR
- Yargıtay ve Danıştay"da yeni daireler kurulmasını öngören yasa tasarısı TBMM Başkanlığı"na sunuldu. Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkındaki Yasa Tasarısı"na göre, Yargıtay"da 32 olan daire sayısının 38"e, Danıştay"da ise 13 olan daire sayının 15"e çıkarılması öngörülüyor. Yargıtay"ın kadrosuna 137 yeni üye eklenerek üye sayısı 387"ye yükseltilirken, Danıştay"a da 61 yeni üye kadrosu veriliyor.
Tasarıya göre, Danıştay"daki heyetler bir başkan ve dört üyenin katılmasıyla toplanacak. Salt çoğunluk ile karar verilecek. Sayının yeterli olması halinde iki heyet oluşturulabilecek. Bu durumda ikinci heyete daire başkanının görevlendireceği üye başkanlık edecek. Danıştay"a eklenen 14. ve 15. daireler, idarî uyuşmazlıklara ve davalara bakmakla görevlendirilecek. İdari Dava Daireleri Kurulu, Vergi Dava Daireleri Kurulu toplantı ve görüşme yeter sayısı İdari Dava Daireleri Kurulu için 31, Vergi Dava Daireleri Kurulu için ise 13 olarak belirlendi.
DANIŞTAY"DA YENİ DAİRELER
- Dava dairelerinden 3.,4.,7. ve 9. daireler vergi dava dairesi; diğer dava daireleri ise idarî dava dairesi olarak görev yapacak.Dava daireleri arasındaki işbölümü karar tasarısı Başkanlık Kurulu tarafından hazırlanacak. İşbölümü karar tasarısı, toplantı tarihinden yedi gün önce ilân edilmek kaydıyla Genel Kurulun onayına sunulacak ve Genel Kurul, işbölümü karar tasarısını aynen onaylayabileceği gibi üye tam sayısının en az üçte birinin teklifi üzerine değiştirerek de onaylayabilecek.
İŞ PAYLAŞIMI YAPILACAK
- Danıştay"da temyiz incelemesi yapmakla görevli daire, aynı konuda ilk derece mahkemesi olarak görülecek davalara bakmak ve olağanüstü kanun yolları incelemelerini de yapmakla görevli olacak. İşbölümünde ise idarî ve vergi dava dairelerinden herhangi birinin görevinde olduğu belirlenmemiş davalara bakmak üzere birer idarî ve vergi dava dairesi görevlendirilecek. Dairelerden birinin yıl içinde gelen işleri normal çalışma ile karşılanamayacak oranda artmış ve daireler arasında iş bakımından bir dengesizlik meydana gelmiş ise takvim yılı başında bir kısım işler başka daireye verilebilecek.
YARGITAY DAİRE SAYISI ARTACAK
- Yargıtay"da hukuk dairelerinin sayısı 21"den 23"e, ceza dairelerinin sayısı ise 11"den 15"e çıkarılacak. Kurulacak olan 6 daireden 4"ü ceza dairesi olacak. Yargıtay"daki dairelerin arasındaki işbölümü ise Başkanlar Kurulu tarafından takvim yılı başında hazırlanacak.
HEYET OLUŞTURULABİLECEK, İKİNCİ KARAR KESİN
- Hukuk dairelerinde, dava dosyaları eksikliklerinin giderilmesinden sonra geri çevrilmesi için mahalline gönderilmesi veya duruşmasının olması o dosyanın görevli daireye gönderilmesine engel teşkil etmeyecek. Ceza Dairelerinde, temyiz davasına bakmakla görevli olan daire, Yargıtay"ın ilk derece mahkemesi olarak bakmakla görevli olduğu davalar ile olağanüstü kanun yollarına ilişkin davalara bakmakla da görevli olacak. Hüküm veren dairenin, Ceza Genel Kurulu kararına uymayarak kendi kararında direnmesi halinde Ceza Genel Kurulu"nca verilecek ikinci karar kesin olup, ilgili dairece uyulması zorunlu olacak.
HAKİM DEĞİL, DEVLET TAZMİNAT ÖDEYECEK
- Hâkimler ve Savcılar Kanunu"na da bazı yeni hükümler ekleniyor. Buna göre, hâkim ve savcıların bir soruşturma, kovuşturma veya davayla ilgili olarak yaptıkları işlem, yürüttükleri faaliyet veya verdikleri her türlü kararlar nedeniyle, devlet aleyhine tazminat davası açılabilecek. Davalar, Yargıtay Başkan ve üyeleri ile kanunen onlarla aynı konumda olanların fiil ve kararlarından dolayı Yargıtay Hukuk Genel Kurulunda açılacak ve ilk derece mahkemesi sıfatıyla görülecek.
MÜFETTİŞLERE DE DAVA AÇILAMAYACAK
- Devlet, ödediği tazminattan dolayı, tazminat davasına konu işlem, faaliyet veya kararla ilgili olarak görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle görevini kötüye kullanmaktan mahkum olan hâkim veya savcıya rücu edecek. Söz konusu madde, yüksek mahkemelerin başkanları da dahil, başkan
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcıvekilinin bir soruşturma, kovuşturma veya davayla ilgili olarak yaptıkları işlemler, her türlü kararlar, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu müfettişleri ile adalet müfettişlerinin, yaptıkları işlem, yürüttükleri faaliyet ve verdikleri kararlar nedeniyle açılacak tazminat davalarnda da uygulanacak.
BİR YIL İÇİNDE DAVA AÇILABİLECEK
- Kişisel kusur, haksız fiil veya diğer sorumluluk sebeplerine dayanılarak da olsa hâkim veya savcı aleyhine tazminat davası açılamayacak. Devlet aleyhine açılacak tazminat davaları, hükmün kesinleştiği tarihten itibaren bir yıl içinde açılabilecek.
GÖRÜLMEKTE OLAN DAVALARI DA KAPSAYACAK
- Değişikliğe göre, görülmekte olan davalar, kesinleşmemiş hükümler, bu Kanunla temyiz veya karar düzeltme yolu açılan hükümler açısından temyiz veya karar düzeltme süresi geçmeyenler bakımından da uygulanacak vedavaya Devlet aleyhine devam olunacak. Temyiz veya karar düzeltme yoluna başvurulamayan hükümler için, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki hafta içinde temyiz veya karar düzeltme yoluna başvurulabilecek.
ADLİ TIP KURUMU"NDA MAAŞ İYİLEŞTİRMESİ
- Tasarıda Adli Tıp Kurumu Başkanlığı"na yönelik değişiklik de dikkat çekiyor. Buna göre, Başkanlık, adli tıp uzmanı bir Başkan ve en az ikisi adli tıp uzmanı olmak üzere beş başkan yardımcısı ile hizmetin gerektirdiği yönetmelikte belirtilen birim ve müdürlüklerden oluşacak. Başkan yardımcısı sayısının 5"e çıkarılması hedeflenirken, Adlî Tıp Kurumu çalışanları da döner sermaye ödemelerinden yararlanabilecek.
HUKUKÇULARDAN UYARI
Kanun enflasyonu hukuk devletini tehdit ediyor
- Meclis"in hukukçu bürokratlarından yasama organına yasama eleştirisi geldi. Türkiye"deki kanun sayısının 14 bin gibi bir sayıya ulaşmasının hukuk devletini tehdit ettiği öne sürülerek, kanunların hem ayıklanması, hem de kanun yapma konusunda ayrı bir yasa çıkarılması istendi. Meclis Kanunlar Kararlar Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Şeref İba tarafından hazırlanan ve Meclis"e sunulan tebliğde, "Kanun sayısı 14 bine ulaştı. Türkiye bu konuda rekora doğru koşuyor. Uygulamadaki yanlışlar, mahkeme kararları madde labirenti içinde kayboluyor. Bu durum hukuk devletini tehdit ediyor. Kanunlar ayıklanmalı" uyarısı yapıldı.
AYIKLAMA YAPILSIN
Meclis"te yapılan "yasa yapma süreci"ne ilişkin sempozyuma sunulan ve Meclis Kanunlar Kararlar Müdür Yardımcısı Doç.Dr. Şeref İba tarafından hazırlanan "Kanun metninin hazırlanması ve Cumhurbaşkanı"na gönderme sürecine" ilişkin tebliğde,1960"ta başlayan AB"yle ilişkiler nedeniyle bu kadar çok kanun çıkarıldığı, ancak bu durumun hukuki tehdit yaratmaya başladığı belirtildi. Tebliğde ayrıca, "Bu sorunu bertaraf etmek için kanun yazımı ve hazırlanmasına ilişkin bir kanuni düzenleme yapılması gerekmektedir" denildi.
Avrupa Konseyi de yargı reformu istedi
- Türkiye"nin kurucu üyesi olduğu 47 üyeli Avrupa Konseyi"nin yasama organı görevini yürüten Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi (AKPM) Başkanı Mevlüt Çavuşoğlu Türkiye"de yargı reformunun devam etmesi gerektiğini söyledi. AKPM"nin kış dönem çalışmaları için Strasbourg"da bulunan Çavuşoğlu, başkan olarak seçildiğinden bu yana kapsamlı yargı reformu için Türkiye"ye çağrıda bulunduğunu ve bunun geciktirilmeden hayata gerçekleştirilmesini istediklerini söyledi. "Geçen sene yapılan halk referandumunda kabul edilen anayasa değişikliklerini memnuniyetle karşıladık. Ama bu yeterli değil. Daha kapsamlı yargı reformu yapılması lazım. Reformlara da sadece yargı ile sınırlı kalmaması lazım" şeklinde konuşan Çavuşoğlu, Türkiye"nin Avrupa Konseyi"nde dönem başkanlığını Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu temsilciliğinde yürüttüğünü hatırlattı ve bunun reformlar konusunda ekstra sorumluluklar yüklediğinin altını çizdi.
DOSYALAR BİRİKMEYECEK
Adalet Bakanlığı tarafından hazırlanan yasa tasarısıyla adli ve yüksek yargının iş yükünün hafifletilmesi, Adli Tıp Kurumu'nun hızlı çalışmasının temin edilmesi hedefleniyor. Tasarıda ilk derece mahkemelerin (adli mahkemelerin) iş yükünün hafifletilmesi için Ticaret Mahkemeleri'ndeki üyeler alınıyor. Tek hakimli mahkemelere dönüştürülecek olan Ticaret Mahkemeleri'nde davaların uzamasına neden olan heyet halinde çalışmalar ortadan kaldırılıyor. Adli Tıp Kurumu'nun çalışmalarının hızlandırılması amacıyla başkan yardımcısı sayısı 2'den 5'e çıkartılırken, kurumda çalışan uzmanların özlük hakları iyileştirilerek, kurumda çalışmanın cazip hale getirilmesi ve yaşanan uzman personel sorununun çözülmesi amaçlanıyor.
DAİRE VE ÜYE SAYISININ ARTIRILMA NEDENLERİ
Tasarıyla, yüksek mahkemelerin dosyalara daha fazla zaman ayırabilmesine imkan sağlanması da amaçlanıyor. Yargıtay Ceza Dairelerinde günde ortalama 145 ile 210 dosyaya bakılıyor (10. Ceza Dairesi günde 145, 9. Hukuk Dairesi ise günde yaklaşık 210 dosyaya bakıyor). Yani bu durumda bir daire ortalama bir dosyaya 1,7 dakika ile 2,4 dakika zaman ayırıyor. Bu durumu da dikkate alan bakanlık, bu sürenin arttırılması amacıyla hem yeni dairelerin kurulması hem de üye sayısının arttırılmasını hedefliyor. Yüksek mahkemelerin başkanlarının da daire ve üye sayısının arttırılmasını talep ettikleri biliniyor. Bakanlık bu talepleri de uygun görerek yeni tasarıda bu istikamette düzenlemeye giderek dairelerin ve üye sayısının arttırılmasını sağlayacak. Yargıtay 2010 yılında 1.098.485 dosyadan sadece 562.171'ini karara bağlamış. 536.314 dosya bir sonraki yıla devredilmiş. Devreden iş toplam işin yüzde 49'unu oluşturuyor. Her geçen yıl bu oran yükseliyor.
Türkiye'de gizli bir af gibi isimlendirilen ve gündemdeki yerini koruyan zamanaşımı sorununun da çözülmesi hedefleniyor. Reform paketiyle her yıl katlanarak artan zamanaşımı sorunu yeni üyeler ve dairelerle dosyaların zamanında öncelenmesi hedefleniyor. 2006 yılında 7 bin 619 dosya zamanaşımına uğrarken bu sayının 2010 yılına geldiğinde 18 bin 585'e çıktığı biliniyor.
Yüksek yargının iş yükü ne durumda?
Yargıtay'da 2010 itibariyle
-Toplam 1.098.485 dosya bulunuyor
-Her daire başına ortalama 34.327 dosya düşüyor
-Her üye ortalama 4.393 dosya ile uğraşıyor
Danıştay'da 2009 itibariyle
-Toplam 273.608 dosya bulunuyor
-Her daire başına ortalama 21.046 dosya düşüyor
-Her üye ortalama 2.880 dosya ile uğraşıyor
STAR GAZETESİ - YENİ ŞAFAK
