Memur maaşlarına artış yapılacağı zaman gazetelerde yayınlanan Maliye Bakanlığı mahreçli listede, iki meslek grubunun maaşları ve zam oranları yer almıyor. Çok yüksek olmayan bu maaşlar neden gizleniyor?

Eser Karakaş'ın yazısı

Bir süredir, diyelim 28 Şubat günlerinden bu yana, ilginç bir süreç yaşanıyor; memur maaşlarına artış yapılacağı zaman gazetelerde, Maliye Bakanlığı mahreçli bir liste yayınlanıyor ve yurttaşlar, vergi mükellefleri yani söz konusu memurların maaşlarını ödeyenler, kendilerine kamu hizmeti sunan bu görevlilerin ne kadar maaş aldıklarını öğreniyorlar. Demokratik bir ülkede vergi mükelleflerinin memurların ne kadar maaş aldıklarını bilmeleri kadar da doğal bir şey olmamalı.
Ancak, bu tablolarda bir şey eksik, aşağıda bu konuya değinmek istiyorum.

Ocak ayında maaşlarını zamlı alacak memurların maaş artış oranlarının yüzde 0,21 enflasyon farkı ve yüzde dörtlük artışla belirleneceği biliniyor; başka yan ödemelerle beraber artış oranlarının yüzde 5,1 ile yüzde 123 arasında gerçekleşeceği tahmin ediliyor.

Buraya kadar bir mesele yok; bu artışların yetersiz olduğu, maaşların zaten çok düşük olduğu söylenebilir ve bu iddia büyük ölçüde doğrudur. Memur maaşlarının daha yükseltilebilmesi için çeşitli öneriler vardır, bunlar hep tartışılır, bu da çok normaldir. Memurların tümünün toplu sözleşme sistemine geçmesi, grev ve paralelinde de devletin lokavt hakkı da senelerdir konuşulmaktadır.

Bu bilgilerin hemen altında ise 2011 Ocak ayında memurların ne kadar maaş alacağına ilişkin bir liste vardır ve bu liste, aynı zamanda, Aralık 2010 maaşlarını da içerdiği için mukayese yapmak yani artış oranlarını her meslek grubu ve kademe için gerçekleştirebilmek olanaklı olabilmektedir.

Aşağıda Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan listeyi aynen dikkatlerinize sunuyorum:

Müsteşar 1/4, 4.834-5.144, Genel müdür 1/4, 4.416-4.708, Şube müdürü 1/4, 2.235-2.436, Memur 9/3 1.338-1.501, Memur 13/1, 1.333-1.496, Hizmetli 12/1, 1.300-1.460, Öğretmen 1/4, 1.792-1.974, Öğretmen 9/3, 1.550-1.721, Kaymakam 7/1, 2.875-3.021, Başkomiser 3/1, 2.330- 2.535, Polis memuru 8/1, 2.060-2.253, Uzman doktor 1/4, 2.355-2.561, Doktor 7/2, 1.992-2.182, Hemşire-lise 11/2, 1.510-1.679, Mühendis-büro 1/4, 2.305-2.508 Teknisyen-büro 11/1, 1.510-1.680, Profesör 1/4, 3.790-4.056, Arş. görevlisi 7/3, 1.803-1.985, Vaiz 1/4, 1.937-2.124, Avukat 1/4, 2.514-2.726

Tabloda devlet memurunun görevi, derecesi, Aralık 2010 maaşı ve Ocak 2011 maaşı yan yana yazılmış bulunmaktadır; tabloya baktığınızda örneğin birinci dereceden bir uzman doktorun Ocak 2011 maaşının 2.561 TL, yine birinci dereceden bir profesörün maaşının ise 4.056 TL olacağı anlaşılmaktadır. En yüksek dereceden devlet memuru olduğunu bildiğimiz müsteşarın maaşı ise Ocak 2011 ayında 5.144 TL olacaktır.

Bu veriler, bu tablolar, Maliye Bakanlığı mahreçli olarak gazetelerde yayımlanmaktadır, TV ekranlarından izlenebilmektedir.

VERGİ MÜKELLEFLERİNİN BİLMEYE HAKKI YOK MU?

Buraya kadar, memurların maaş düzeyinin düşüklüğü dışında, her şey normal gibi durmaktadır. Ancak, listeye biraz daha dikkatli baktığınızda, vaizden polise, kaymakamdan avukata kadar çok çeşitli örnekler varken askerler ve yargı görevlilerinin maaşları görünmemektedir; ve bu durum askerler için 28 Şubat günlerinden bugüne, yargı çalışanları için de son dört-beş senedir böyledir.

Oysa, yazımın başında belirttiğim gibi, vergi mükelleflerinin kendilerine kamu hizmeti üreten TÜM kamu çalışanlarının ücretlerini/maaşlarını öğrenmelerinden, bilmelerinden daha doğal bir şey olabilir mi? Vergi mükelleflerinin bir generalin, bir yüzbaşının bir yargıcın maaşını bilgi edinme hakkı temelli başvurularla öğrenmeleri herhalde mümkündür ama bu durum çok normal değildir; önemli olan, aklıma takılan konu subay ve yargı çalışanlarının maaşlarının neden Maliye Bakanlığı tarafından yayınlanan tablolarda yer almadığıdır.

Bir noktanın altını çizmekte büyük fayda görmekteyim; subay ve hâkim/savcı maaşlarını bu tablolarda görememekteyiz ama bu maaşların da çok yüksek olmadıklarını biliyoruz. Bir orgeneral, ismi üstünde, bir orduyu yönetmektedir ve böyle bir sorumluluk taşıyan kişinin bizim ülkemizde alabildiği maaşı özel sektörde çok daha az sorumluluk taşıyan kişiler alabilmektedir. Hâkim ve savcıların da görev yükleri çok büyüktür, büyük sorumluluklar üstlenmektedirler ve buna rağmen yine de aldıkları maaşlar çok düşüktür.

Ancak, önemli olan subayların, hakimlerin, savcıların maaşlarının yüksekliği, düşüklüğü değil, bu maaşların düzeyinin, BİR NEDENDEN, müsteşarın, profesörün, doktorun yanında kamuoyu ile paylaşılmamasıdır.

Bu bilgi paylaşılmama keyfiyetinin nereden kaynaklandığını gerçekten bilemiyoruz; gazetelerde, ekranlarda devlet memuru maaşları hakkında bilgiler verilirken bu noktaya dokunulmaması da bana gerçekten çok ilginç gelmektedir.

Geçtiğimiz senelerde de Maliye bakanlarına bu köşelerden çağrı yaptığımı ve bu bilgi paylaşılmama keyfiyetinin nedenini sorduğumu hatırlıyorum; bu sene, bir kez daha bu sorumu tekrarlıyorum: "Sayın Maliye Bakanı'mız, bakanlığınız mahreçli maaş tablolarında subayların ve yargı çalışanlarının maaşları neden yer almamaktadır? Bu durumun gerekçesini vergi mükellefleriyle paylaşmanızı özellikle istirham ediyorum."

Sorunun kanımca özü şudur: Devletin nispi maaş düzeyleri tablosu aynı devletin çalışanları arasında belirlediği önem hiyerarşisinin göstergesidir ve anlayabildiğim kadarıyla nispi maaş tablosunun göstereceği önem hiyerarşisinin alenileşmesinden maliye çok hoşnut değildir ve bu nedenden de bu gizlilik ilkesi gündeme gelmiştir.

Geçtiğimiz senelerde bir doçentin, bir profesörün asker maaşı cinsinden eşdeğerini bulur, biraz da eğlenirdik, bu sene kurmay albaylığa terfi ettik ya da yarbaylığa düştük diye şakalaşırdık. Devlet üniversitelerinde çalışan öğretim üyelerinin yine benzer bir biçimde şakalaşabilmesi için bu tabloları öğrenmek istiyoruz.

Zaman