Halk Sağlığı Uzmanları Derneği üyeleri, ''Türkiye'de sigara içilmeyen kamusal alanların ve iş yerlerinin genişletilmesi, sigara karşıtı politikaların etkin uygulanması projesi''nin değerlendirilmesine ilişkin yapılan araştırma sonuçlarını açıkladı.

Halk Sağlığı Uzmanları Derneği (HASUDER), üyesi Prof. Dr. Hilal Özcebe, kapalı alanlarda sigara yasağının ardından lokanta, kafe, bar ve alışveriş merkezlerine gidenlerin azaldığı iddialarına ilişkin, ''Toplumun yüzde 70'inin sigara içmediği düşünülecek olursa, bar, kahve, lokantalara gitme oranında belirgin bir değişme olmamıştır'' dedi.
Hilton Otel'de düzenlenen toplantıya Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdür Yardımcısı Yrd. Doç. Hasan Irmak, HASUDER üyesi ve proje yürütücüleri Prof. Dr. Hilal Özcebe, Prof. Dr. Nazmi Bilir ve Prof. Dr. Dilek Aslan katıldı.

Irmak, toplantının açılışında yaptığı konuşmada, tütün yasağıyla ilgili yasanın 2008'de çıkmasının ardından pasif içiciliğin zararları konusunda kamuoyunda farkındalık oluşturulmasını hedeflediklerini, HASUDER'le de yüzde yüz dumansız hava sahalarında araştırma yapılması konusunda anlaşma yaptıklarını anlattı. Hasan ırmak, yürütülen çalışmaların Eylül ayında tamamlandığını ve değerlendirmesini yaptıklarını dile getirdi.

Prof. Dr. Özcebe de araştırmanın hedefinin pasif etkilenimle ilgili durumun nereye geldiğini saptamak olduğunu söyledi.

Özcebe, dünyada pasif etkilenimden dolayı her yıl 600 binden fazla kişinin öldüğünü belirterek, tütün ürünlerinin kullanımıyla ilgili yasa 2008'de çıkmadan önce 20 milyon yetişkinin evinde, 6 milyon yetişkinin iş yerinde, 3 milyon kişinin toplu taşım araçlarında, 2 milyon kişinin de resmi dairelerde sigara dumanından etkilendiğini ifade etti.

HASUDER'in Türkiye'de sekiz ilde lokanta, bar, kafe ve kahvehanelerde çalışanların ve bu işletmelerin müşterilerinin, ayrıca bu illerde sokakta rastgele seçilen bazı kişilerin yasa hakkındaki görüşleri ve davranışlarının da öğrenildiğini anlatan Özcebe, 19 Temmuz 2009 öncesinde restoran, bar ve kahvehanelerde sigara kullanmayan müşterilerden yüz kişiden 65'inin, bu tarihten sonra ise yüz kişiden 81'inin ''sigara kullanan kişi benden izin almalıdır'' görüşünü desteklediğini bildirdi.

Özcebe, Temmuz 2008 öncesinde her 10 müşterinden üçünün, sonrasında ise her 10 müşteriden altısının bulundukları ortamda sigara içilmesinden rahatsız olduklarını ifade ettiklerini ifade etti.

Zaman zaman lokanta, kafe, bar ve alışveriş merkezlerine gidenlerin azaldığı yönünde haberler çıktığını ancak araştırmalar sonucunda bunun doğru olmadığı görüşüne vardıklarını belirten Özcebe, yasanın uygulamaya girmesinden sonra bu yerlere gidenlerin azalmadığını bildirdi.

Özcebe, ''Özellikle sigara içmeyenlerin gitme sıklığı yüzde yüz civarında iken sigara içenlerin oranında bir miktar azalma olduğu görülmektedir. Sigara içmeyenlerde artma ve değişmeme yüzde yüz oranındadır. Toplumun yüzde 70'inin sigara içmediği düşünülecek olursa, bar, kahve, lokantalara gitme oranında belirgin bir değişme olmamıştır'' dedi.

Özcebe, ikram sektörü işletmelerinde çalışanların ve müşterilerin yasaya desteklerinin arttığını vurgulayarak, çalışanların yasayı destekleme oranının yüzde 48'den yüzde 70, müşterilerin ise yüzde 57'den 67'ye çıktığını söyledi.

KAPALI ORTAMDA PARTİKÜL ORANI DÜŞTÜ

Sigara dumanında bulunan çeşitli gazlar ve katran gibi partiküllerin oranının da ölçümlerde düştüğünün tespit edildiğini anlatan Özcebe, incelenen kafe, pastane ve kahvehanelerin bulunduğu 78 işletmenin 43'ünde, 39 lokantanın 12'sinde, 34 bar, içkili lokantadan 21'inde partikül oranının yasanın uygulanmaya başlamasından sonra düştüğüne dikkati çekti.

Özcebe, kafe, pastane ve kahvehanelerin yüzde 55'inin, lokantaların yüzde 31'inin, bar ve içkili lokantaların yüzde 62'sinin kapalı ortam hava kalitesinde düzelme olduğunu, ancak bekledikleri oranda bulunmadığını, partikül oranının daha düşmesini beklediklerini söyledi.

Çalışanların müşterilerden daha fazla partikül soluduğunu ve daha fazla hastalık yaşadıklarını belirten Özcebe, yasa sonrasında çalışanların sağlık yakınlamalarının azaldığını ifade etti.

Araştırmaya göre bar ve lokanta çalışanlarının tütün kullanma sıklığının da değiştiğinin belirlendiğini anlatan Özcebe, çalışanların yüzde 60.8'inin daha az sigara içmeye başladığını, yüzde 3.9'unun sigarayı tamamen bıraktığını, yüzde 66.7'sinin tütün kullanımını bırakmayı düşündüğünü belirttiğini kaydetti. Çalışanların içtiği ortalama sigara sayısının da 23 'ten 16'ya düştüğünü dile getiren Özcebe, nefes ölçümlerinde ise karbonmonoksit ve kotinin değerlerinde azalma çıktığını, uygulama sonrası görüşülen çalışanların yüzde 70.4'ünün uygulamanın etkisini çok iyi bulduklarını, yüzde 83.3'ünün de kanunu desteklediğini söylediklerini dile getirdi.

7 KADINDAN BİRİ SİGARA İÇİYOR

Türkiye'de yaklaşık 7 kadından birinin sigara içtiğini anlatan Özcebe, gebelikte sigara kullanımı kadar sigara dumanının da hem gebeyi, hem de bebeği rahatsız ettiğini vurguladı.

Özcebe, Ankara'da bir doğumevine gebeliğin son üç ayında başvuran 176 kadınla yapılan görüşmelerde, gebelerin yüzde 10.7'sinin halen sigara içtiğinin belirlendiğini, yüzde 55.1'inin de yakın çevresinde sigara içildiğini belirttiğini belirtti.

Sigaradan pasif etkilendiğini ifade eden 45 ve sigaradan etkilenmediğini belirten 44 gebenin kotinin değerlerinin ölçüldüğünü belirten Özcebe, bu kişilerin idrarında kotinin ortalamasının 78.9 ng/ml olarak bulunduğunu, en düşük değerin 6.5, en yüksek değerin ise 396.1 ng/ml olduğunun tespit edildiğini ifade etti.

Özcebe, sigara kullanmayan gebelerde ortalama kotinin düzeyinin 47 ng/ml, sigara kullananlarda ise 283 ng/ml olduğunu söyledi. Özcebe, çevresinde sigara içilmeyen gebelerde de kotinin düzeyinin yüksek bildirdi.

Yasanın uygulamaya girmesinin ardından kalp ve solunum hastalıkları nedeniyle acil başvuruların da azaldığını anlatan Özcebe, bu düşüşün erkeklerde daha iyi görüldüğünü söyledi.

Bir gazetecinin, tütün mamülleriyle ilgili yasanın yeterli olup olmadığını sorduğu Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdür Yardımcısı Yrd. Doç. Hasan Irmak, dünyanın en geniş kapsama alanına sahip, ''en mükemmel'' bir yasaya sahip olunduğunu söyledi. Irmak, ancak işletmelere ceza yazma yetkisi konusunda bir değişiklik yapılabileceğini kaydetti.

Prof. Dr. Nazmi Bilir de kanunun son derece yeterli olduğunu vurgulayarak, Türkiye'nin bu yasa dolayısıyla Dünya Sağlık Örgütünce ödüllendirildiğini söyledi.

Bilir, sigara satışının da 1996'dan beri bu yıl ilk kez 100 milyar paketin altına düştüğünü, Yaklaşık 150 milyon paket daha az sigara satıldığını vurgulayan Bilir, hastalıklardaki azalmanın da ilerleyen yıllarda görülebileceğini anlattı.