Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), İstanbul Sanayi Odası (İSO), Ankara Sanayi Odası (ASO), Ankara Ticaret Odası (ATO) Başkanları büyümeyi yorumladı. İşte görüşler
MÜSİAD BAŞKANI ÖMER CİHAD VARDAN:
'BU VERİ, SON DERECE KIRILGAN VE BIÇAK SIRTI BİR DURUMU YANSITAN DÜNYA KONJONKTÜRÜ AÇISINDAN ELE ALINDIĞINDA SON DERECE PARLAK BİR SONUCA İŞARET ETMEKTEDİR''
Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Genel Başkanı Ömer Cihad Vardan, üçüncü çeyrek büyüme rakamlarının son derece kırılgan ve bıçak sırtı bir durumu yansıtan dünya konjonktürü açısından ele alındığında son derece parlak bir sonuca işaret ettiğini kaydetti.
Vardan, üçüncü çeyrek büyüme rakamlarına ilişkin yazılı açıklamasında, açıklanan oranın daha önceki çeyreklerde olduğu gibi Avrupa'da en yüksek ikinci büyüme olduğunu belirterek, bu verinin, son derece kırılgan ve bıçak sırtı bir durumu yansıtan dünya konjonktürü açısından ele alındığında son derece parlak bir sonuca işaret ettiğini ifade etti.
Ömer Cihad Vardan, ''Takvim etkisinden arındırılmış sabit fiyatlarla GSYH, üçüncü çeyrekte bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 6,4'lük artış gösterirken, yine mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH'nın değeri bir önceki döneme göre yüzde 1,1 artış kaydetmiştir.
Bu veri, ekonominin yavaşladığına değil, tam tersine, büyüme ivmesindeki artışın devam ettiğine işaret eden önemli bir göstergedir'' değerlendirmesinde bulundu.
Dünyada büyüme ivmesinin üçüncü çeyrekte genel olarak gerilediğine dikkati çeken Vardan, Türkiye'nin böyle bir ortamda büyümesini memnuniyet verici bir şekilde iç piyasanın sırtladığının görüldüğünü, bu bağlamda piyasalarda aktörlerin ekonomi yönetimine olan güveni ve geleceğe yönelik beklentilerinin olumlu yönde şekillenmiş olmasının öneminin ortaya çıktığını anlattı.
Türkiye'nin yüksek büyüme hamlesi açısından iç piyasanın yanı sıra ihracat ivmesinin korunmasının önemine işaret eden Vardan, beklentilerin altında gerçekleşen 3. çeyrek verilerinin, dış ticaretin büyümeyi aşağı çektiğini açıkça gösterdiğini kaydetti.
Vardan, Türkiye'nin ivedilikle yeni bir ekonomik program açıklaması gerektiğini belirterek, ''Orta Vadeli Programda belirtilen hedeflerin tutturulacağı yönünde oluşan bu büyüme rakamının, gerek üretim gerekse harcamalar açısından ele alındığında, ekonominin lokomotif sektörlerinden gelen büyüme verilerini tam yansıtmadığı ifade edilmelidir'' görüşünü aktardı.
MÜSİAD'ın açıklanan üçüncü çeyrek verilerini memnuniyetle karşıladığını dile getiren Vardan, bunların yılın son çeyreğinde anlamlı oranda ve yukarı yönde revize edileceği görüşünde olduklarını bildirdi.
İSO YÖNETİM KURULU BAŞKANI TANIL KÜÇÜK:
'ÜÇÜNCÜ ÇEYREKTEKİ YÜZDE 5,5'LİK BÜYÜME OLUMLUDUR. YIL SONU İTİBARİYLE YÜZDE 7-8 ARALIĞINDAKİ BÜYÜME BEKLENTİMİZİ DESTEKLER NİTELİKTEDİR'
İstanbul Sanayi Odası (İSO) Başkanı Tanıl Küçük, üçüncü çeyrekteki yüzde 5,5'lik büyümenin olumlu olduğunu belirterek, ''Yıl sonu itibariyle yüzde 7-8 aralığındaki büyüme beklentimizi destekler niteliktedir'' görüşünü bildirdi.
Küçük, bugün açıklanan büyüme verilerine ilişkin yaptığı değerlendirmede, ''Beklentilerin bir miktar altında kalsa ve ilk iki çeyreğe göre hızı yavaşlasa da üçüncü çeyrekteki yüzde 5,5'lik büyüme olumludur. Yıl sonu itibariyle %7-8 aralığındaki büyüme beklentimizi destekler niteliktedir'' ifadesini kullandı.
Faaliyet kolları itibarıyla bakıldığında, ilk iki çeyrekte, imalat sanayisinde katma değer artışı, üretim artışının üzerinde gerçekleşmişken, üçüncü çeyrekte durumun farklılaştığının görüldüğüne işaret eden Küçük, şunları kaydetti:
''Katma değer artışının üretimin altında kalması, sanayinin verimlilik artışını sürdürmekte zorlandığını göstermesi bakımından önemli ve dikkati çekicidir. Ayrıca, 2009'un üçüncü çeyreğindeki küçülmenin üzerine, mal ve hizmet ihracatının, 2010'un aynı döneminde de küçülmesi, ihracattaki sıkıntıya işaret etmektedir. Hane halkı tüketim harcamaları ve özel sektör yatırım harcamalarındaki artışın devam etmesi ise olumlu taraflardır.''
ASO BAŞKANI NURETTİN ÖZDEBİR:
''AŞIRI DEĞERLİ TL'NİN DOĞURDUĞU TAHRİBAT AÇIKÇA ORTAYA ÇIKMIŞTIR''
Ankara Sanayi Odası (ASO) Başkanı Nurettin Özdebir, bugün açıklanan büyüme rakamlarını değerlendirirken, ''Aşırı değerli TL'nin doğurduğu tahribat açıkça ortaya çıkmıştır'' görüşünü bildirdi.
Özdebir yaptığı yazılı açıklamada, Eylül ayında 2010 yılı büyüme tahminini yüzde 8 olarak açıkladığını hatırlattı.
Ekim ayında toplam sanayi üretiminde sağlanan yüksek büyüme oranı, organize sanayi bölgelerinin Ekim ve Kasım aylarındaki yüksek elektrik tüketimi ve üyeleri arasında yaptıkları anket sonuçlarının kendilerinin bu beklentilerini desteklediğini belirten Özdebir, ''Ancak açıklanan 3. çeyrek büyümesi, değerli TL'nin ekonomideki tahribatının düşündüğümüzden de derin olduğunu gösteriyor'' ifadesini kullandı.
İhracat artışına rağmen ihracattaki katma değer düşüşü ve hızla artan ithalatın, büyüme hızını aşağı çektiğini belirten Özdebir, bir çok sanayicinin, ''eskiden girdilerinin büyük bölümünü yerli mallar oluştururken değerli TL nedeniyle ihracatta rekabet güçlerini korumak için aramalı ithalatını artırdıklarını'' beyan ettiklerini, ihracattaki katma değer artışının eksilere dönmesinin bu eğilimin ne kadar ciddiye alınması gerektiğini gösterdiğini kaydetti.
Şirket karlılıklarındaki düşüşe de dikkati çeken Özdebir, şöyle devam etti:
''Sanayicimiz üretiyor ve ihracat yapıyor ancak değerli TL nedeniyle artan maliyetler, karlılıkları çok düşürüyor. Ayrıca, yine aşırı değerli TL nedeniyle iç ve dış piyasalarda artan rekabet de karlılığımızı olumsuz etkiliyor.
Eğer özel sektör kar edemez ve yatırımlar için gerekli sermaye birikimini sağlayamazsa yatırımlarda yabancı sermayeye olan ihtiyacımız giderek artacak ve bu da ekonominin yabancı fon girişlerine bağımlılığını artıracaktır.
Spekülatif fon girişleri ise TL'deki değerlenmeyi artırarak sanayimizin rekabet gücünü daha da aşındırır. Küresel ekonomide istikrarın henüz sağlanamadığını da dikkate alırsak önümüzdeki dönemde ülkemize yönelik bu spekülatif fon girişlerini aksatacak küresel gelişmeler de büyümemizi daha da olumsuz etkileyebilecektir.''
ASO Başkanı, Türk ekonomisinin dünyadan pozitif bir biçimde ayrıştığını da vurguladı. Özdebir, bu olumlu görünümün sürdürülebilmesi için ülkeye sıcak para girişini frenleyecek, ekonomik büyümeyi sürdürülebilir bir trende yerleştirecek tedbirler alınması gerektiğini ifade etti.
TİM BAŞKANI MEHMET BÜYÜKEKŞİ:
'4. ÇEYREKTE DE 3. ÇEYREKTEKİNE YAKIN BİR BÜYÜME PERFORMANSI GÖSTERECEĞİMİZİ ÖNGÖRÜYORUZ''
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi, 4. çeyrekte de 3. çeyrektekine yakın bir büyüme performansı gösterileceğini öngördüklerini bildirdi.
Büyükekşi, büyüme rakamlarına ilişkin yazılı değerlendirmesinde, Türkiye ekonomisinin, 2009'un son çeyreğinden başlayarak üst üste dördüncü çeyrekte de büyümesini devam ettirdiğini hatırlattı.
3. çeyrekte yüzde 5,5 oranında gerçekleşen büyümenin, birinci ve ikinci çeyrekteki rakamlar ile karşılaştırıldığında, artış hızının bu dönemde bir miktar azaldığını gösterdiğini belirten Büyükekşi, şunları kaydetti:
''2010 yılının 3. çeyreğine ait ihracat rakamları da Türkiye ekonomisindeki büyümenin hız kestiğini onaylıyor. Türkiye'nin ihracatı temmuz ayında yüzde 5,7, ağustos ayında yüzde 8,7, eylül ayında ise yüzde 5,1 artmıştı. İhracatın artış hızı 3. çeyrekte ortalama yüzde 6,4 olarak gerçekleşmişti. 4. çeyrekte ihracat, sanayi üretimi ve kapasite kullanım rakamlarında önemli artışlar var.
Bu verilere baktığımızda 4. çeyrekte de 3. çeyrektekine yakın bir büyüme performansı göstereceğimizi öngörüyoruz. 2009'un son çeyreğinde Türkiye ekonomisinin yüzde 6 büyüdüğü ve bu büyüme rakamının 2010'un son çeyreği için ciddi bir baz etkisi ortaya koyabileceğinin de altını çizmek gerekiyor. Sonuç olarak, 2010 için büyüme tabanının yüzde 8 olacağını tahmin ediyoruz.''
ATO BAŞKANI SİNAN AYGÜN:
'GELİŞMİŞ ÜLKELERİN KRİZDEN ÇIKMAK İÇİN PATİNAJ YAPTIĞI BİR DÖNEMDE TÜRKİYE'NİN BÜYÜMESİ DİKKATE DEĞER'
Ankara Ticaret Odası (ATO) Başkanı Sinan Aygün, gelişmiş ülkelerin krizden çıkmak için patinaj yaptığı bir dönemde Türkiye'nin büyümesinin dikkate değer olduğunu, ancak büyüme hızının, cari işlemler açığının ve sıcak para girişlerinin hızlandığı bir dönemde yavaşlamaya başlamasının üzerinde durmak gerektiğini bildirdi.
Aygün, yaptığı yazılı açıklamada, yılın ilk çeyreğinde yüzde 11,8, ikinci çeyreğinde yüzde 10,2 olan Türkiye ekonomisinin büyüme hızının üçüncü çeyrekte yüzde 5,5'e gerilemesinin gözardı edilen bazı makroekonomik sorunların gündeme getirilmesi için bir fırsat yarattığını ifade etti.
ATO Başkanı Aygün, gelişmiş ülkelerin krizden çıkmak için patinaj yaptığı bir dönemde Türkiye ekonomisinin büyümesini yavaşlayarak da olsa sürdürmesinin dikkate değer olduğunu, ancak cari işlemler açığının büyümesine ve sıcak para girişlerinin hızlanmasına rağmen büyüme hızının düşmesinin de gözardı edilmemesi gerektiğini belirtti.
Üretim cephesinden bakıldığında, üçüncü çeyrekte büyüme hızının yavaşlamasının altında, tarım sektöründe üretimin azalması, imalat sanayi, toptan-perakende ticaret, ulaştırma ve haberleşme sektörlerindeki büyüme hızının düşmesinin yattığını ifade eden Aygün, yılın üçüncü çeyreğine tüketim tarafından bakıldığında ise nihai tüketim harcamalarının yüzde 7,6, yatırım harcamalarının ise yüzde 31,3 oranında artmasına rağmen mal ve hizmet ihracatının yüzde 2 oranında azaldığını kaydetti.
Aygün, açıklamasında şu görüşleri ifade etti:
''Tüketim ve yatırım harcamalarında, diğer bir ifadeyle toplam iç talepte yaşanan artışa rağmen dış talebin, yani ihracatın büyümeye yeterince destek vermediği görülüyor.
Gelişmeler, Türkiye'nin sadece iç talebi borçlanmayla körükleyip ihracatı gözardı ederek uzun süre büyüyemeyeceğini çok açık bir şekilde gösteriyor.
Büyüme hızının cari işlemler açığının ve sıcak para girişlerinin hızlandığı bir dönemde yavaşlamaya başlamasının üzerinde de ayrıca durmak gerektiğine inanıyorum.''
Üçüncü çeyrekteki yavaşlamaya rağmen Türkiye ekonomisinin bu yılın tümünde yüzde 7-8 civarında bir büyümeye ulaşacağının anlaşıldığını belirten Aygün, yaşanan büyümenin zemininin, iç talep artışı, borçlanma, sıcak para girişi ve yüksek cari işlemler açığının oluşturduğunun gözardı edilmemesi gerektiğini, bir ekonominin böyle bir kaygan zemin üzerinde büyümeyi yıllarca sürdüremeyeceğinin aşikar olduğunu kaydetti.
