Anayasa tartışmalarının odağında 'anadilde eğitim' var. AKP'li Bozdağ 'Anadilde eğitim asla kabul edilemez' derken BDP'den tepki yükseldi. CHP ise Kürtçe için 'toplumsal uzlaşı'ya bakacak

Rıfat Başaran'ın haberi
Hükümet ile BDP"nin gerçekleştirdiği görüşme sonrası yeni anayasa tartışmaları "uzlaşmazlık" mesajlarıyla başladı.

Hükümet ile BDP görüşmesiyle başlayan yeni anayasa tartışmaları, bu partinin taleplerini öne çıkardı. MHP, yeni anayasa çalışmalarına kapıları kapattı. MHP Grup Başkanvekili Mehmet Şandır, "PKK ile müzakere için MHP"yi kendilerine yol arkadaşı yapamayacaklar. PKK"nın taleplerini karşılamak için düşündükleri anayasa çalışmalarına MHP asla destek vermeyecektir" dedi.
Anamuhalefet partisi CHP, yeni anayasa çalışmalarıyla ilgili hükümetin açıklamasını bekliyor. CHP Grup Başkanvekili Akif Hamzaçebi, "Resmen gündeme geldiği zaman değerlendireceğiz" dedi. CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu"nun da bu konuda toplumsal uzlaşıyı esas alacağı vurgulandı.
CHP Konya Milletvekili Atilla Kart da Çiçek ile Ergin"in BDP"lilerle görüşmesinin ve diyalog ortamınının olumlu olduğunu söyledi. BDP"nin ana dilde eğitim ve demokratik özerklik taleplerine kişisel olarak sıcak bakmadığını ifade eden Kart, "Ana dil eğitimi olmalıdır -yine kişisel görüşümü ifade ediyorum- ana dilde eğitim farklı bir olaydır. Ana dil eğitimi engellenemez ama Türkiye Cumhuriyeti"nin üniter yapısı içinde ana dildeki eğitim farklı bir olaydır" diye konuştu.

Anayasa, BDP talebiyle yapılmıyor

AKP Grup Başkanvekili Bozdağ, kamuoyundaki tartışmalara şöyle yanıt verdi:
"Biz anayasa değişikliğini BDP"nin isteği üzerine yapmıyoruz. Yeni anayasa bizim seçim bildirgemizde vardı. Ancak kapatma davası ve yaşanan diğer olaylar hayata geçirmemize engel oldu. Bu nedenle BDP"nin talebi gibi ele alınmasına da karşıyız. 2011 yılında yeni anayasayı hayata geçirelim diyerek bir çağrı yapıyoruz. Çünkü referandumda "hayır" diyenler bile yeni anayasa istiyor."

MHP"ye "Komplo ve karamsarlık üzerine politika yapmayı bırak" diye seslenen Bozdağ, "Yeni anayasa bir uzlaşı anayasası olacak. Yeni oluşan Meclis"te kaç grup varsa, hepsinin temsilcilerinin yer aldığı bir uzlaşı komisyonu kurulacak. Bir kişi itiraz etse bile o madde çıkmayacak" dedi.
Ancak anayasa değişikliğinin seçim sonrasına bırakılması bu kez BDP"yi rahatsız etti. BDP"li Hamit Geylani, "Bu ülkenin en acil beklentisi yeni anayasadır. Bu ertelenemez. Seçimlerden önce ele alınması gerekir" dedi. Geylani, hükümetin "anadilde eğitim"e kapılarını kapatmasına da tepki gösterdi: "Başbakan Erdoğan Almanya"da Türkçe anadilde eğitim isteyerek bunun verilmemesinin bir insanlık suçu olduğunu söylüyor. Kürt çocuklarının anadilde eğitim yapması ise anayasa suçu. Anadilde eğitimin yer almadığı bir anayasa çatışmaları durdurmaz."

Meclis Başkanvekili Nevzat Pakdil isegörüşmeleri olumlu değerlendirdiğini belirterek, "AK Parti"nin ülkenin yapısıyla ilgili kırmızı çizgileri vardır. Devletin resmi dili olarak Türkçe"nin dışında arayış içinde olmamız, bundan taviz vermemiz söz konusu olamaz" diye konuştu.

ANADİL DÜĞÜMÜ

Başbakan Tayyip Erdoğan, terörü sona erdirmek, uzlaşı ile mutabakatla yeni bir anayasa yapmak için tüm siyasi partilerle diyaloğa her zaman açık olduklarını söyledi. "PKK ile görüşme gibi bir fantezilerinin olmadığını" söyleyen Erdoğan, BDP"nin anadilde eğitim isteğine "Bunu bizden beklemeyin" yanıtını verdi. Erdoğan, Tophane"deki galerilere "içki içildiği için" düzenlenen saldırıyı ve sonrasındaki yorumlarıyse "Bayat oyun" diye değerlendirdi.
AErdoğan, o günden sonra ilk halka açık konuşmasını dünkü AKP Genişletilmiş İl Başkanları toplantısında yaptı. "Halk oylamasının ardından da bir kez daha AK Parti"nin yaşam tarzlarına müdahale edeceği korkusu yayılmak isteniyor" diyen Erdoğan, sözü Tophane"deki saldıraya getirirek şu değerlendirmeyi yaptı: "Artık bıktık bundan... AK Parti sanki 8 yıldır iktidarda değilmiş gibi hep aynı bayat oyun tezgahlanmaya çalışılıyor. Sekiz yıl öncesinin gazetelerini çıkarın arşivlerinden hangi başlıklara varsa, bugün de tıpatıp aynı başlıklar var... Mahalle baskısı, gizli ajanda, gizli liderlik, sivil vesayet" gibi kavramlar... AK Parti ile asla yan yana gelmeyecek kavramlar bugünlerde bir kez daha ısıtılıyor. Lokal bazı olaylar gerçekler saptırılarak, gerçek nedenler gizlenerek, bir korku ve baskı aracı olarak kullanılıyor. Halk oylaması sürecinde İnegöl, Dörtyol"da sergilenen kışkırtmalar ki çok daha açık net bilgiler belgeler açıklanacak duyacaksınız. Bunlar şimdi halk oylamasının ardından İstanbul"da Tophane"de sergilenmek isteniyor. Bu lokal olayları bir Türkiye manzarası gibi sunanların bu olaylar üzerinden AK Parti Hükümetinin politikalarını sorgulayanların son derece bayat bir oyunun içinde olduklarını aziz milletimiz çok açık görüyor. Bakıyorsunuz bir tane kendini bilmez çıkıyor, diyor ki "bu "evet"in sonucudur bunlar" Bu kadar basit bu kadar basiretsiz. Bunu yapan kimse ben Türkiye"yi seviyorum diyemez. Dürüstseler, samimiyseler, bunları yazmazlar, bu kadar bunları abartmazlar. Türkiye"de mahalle baskısı yoktur. Türkiye"de halkı kışkırtmayı, tahrik etmeyi adet haline getiren kirli oyunlardan medet uman odaklar vardır."

"Resmi dil Türkçe"

BDP"nin Kürtçe eğitim talebine açık bir dille karşı çıkan Erdoğan, "Anadilde eğitimi konuşanlara sesleniyorum, ana dilde bir defa kendi bölgenizde nerede isterseniz isteyin kurslarınızı açabilirsiniz. Ama bizden resmi olarak anadil de beklemeyin. Çünkü Türkiye"nin resmi dili Türkçedir" dedi.
Başbakan Yardımcısı Cemil Çiçek"le Adalet Bakanı Sadullah Ergin"in BDp Eşbaşkanları Selahattin Demirtaş ve Gültan Kışanak"la yaptığı görüşmeye de değinen Erdoğan, şöyle devam etti: "Türkiye"nin meselelerini çözmek için görüşüyoruz. Parlamento çatısı altında kim varsa bunlarla görüşürüz. Terörü sona erdirmek akan kanı, akan gözyaşını durdurmak, uzlaşı ile mutabakatla yeni bir anayasa yapmak için ülkemizin kangren olmuş sorunlarını çözmek için tüm siyasi partilerle diyaloğa her zaman açık olduk, bundan sonra da kapılarımızı ardına kadar açık tutacağız. Fakat, eğer bizden, birileri akıldanelik yapmak suretiyle terör örgütüyle görüşme talebinde bulunurlarsa kusura bakmasınlar, bizim terör örgütü ile görüşme gibi bir fantezimiz yok."

"Afaki talelepler"

BDP"nin "demokratik özerklik" gibi taleplerini de üstü örtülü olarak değerlendiren Başbakan Erdoğan, şunları dile getirdi: "Aykırı görüşler, çatlak sesler, afaki talepler ile ters düşüncelerin her yerde olabilir, hukuk içinde kalmak şartıyla bunlara tahammül gösterilebilir. Halkımızın çoğunluğunun kabullenmediği, halkımızın umumiyetle sahip çıkmadığı bir çözüm gerçek bir çözüm olamaz, hayata geçemez. Biz, halkımızın umumi hissiyatını nazara alarak hareket etmek, genel kabul gören doğru çözüm yollarını hep birlikte bulmak durumundayız.

***

BDP: 42. Madde kaldırılsa yeter

Anayasa değişikliği önerilerinin belirlenmesi için hukukçu milletvekillerinin yer aldığı bir komisyon kuracak olan BDP, anayasa değişikliği ile birlikte bazı yasaların da değiştirilmesini istiyor. Sık sık dile getirilen anadilde eğitim BDP"nin ilk şartları arasında yer alıyor. BDP"li Osman Özçelik, anadilde eğitimin sağlanması için Anayasa"daki 42. Madde"de yer alan, "Türkçe"den başka hiçbir dil, eğitim ve öğretim kurumlarında Türk vatandaşlarına ana dilleri olarak okutulamaz ve öğretilemez" fıkrasının kaldırılmasının yeterli olduğunu söyledi. BDP"nin diğer değişiklik taleplerinden bazıları şöyle:
- Anayasa"nın başlangıç kısmına, "Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı, eşit vatandaşlık, farklılıkların zenginlik olduğu, barışı, özgürlüğü, eşitliği temel alan toplumsal düzen" gibi tanımlamalarla yeniden oluşturulması.
-Din derslerinin isteğe bağlı hale getirilmesi.
-Anayasa"nın 41. Maddesi"nde yer alan "Türk toplumu" ifadesinin "Türkiye toplumu" olarak değiştirilmesi.
-42. Madde"nin anadilde eğitime imkân sağlayacak şekilde düzenlenmesi.
-66. Madde"de yer alan "Türk vatandaşlığı" tanımının "Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı" şeklinde değiştirilmesi.
- 68. Madde"de yer alan parti tüzük ve programlarının uyacağı esaslardan "bölünmez bütünlüğe aykırılık" ifadesinin çıkartılarak, şiddet ve ırkçılığı desteklememesi koşulu getirilmesi.
- Vicdani ret hakkının tanınması.

-Türk Ceza Kanunu 215. Madde"de tanımlanan "suç ve suçluyu övme" fiilinden "suçluyu övme"nin çıkartılması.
- Terör örgütü propagandasını tanımlayan Terörle Mücadele Kanunu
7. Madde"de "açıkça bir şiddeti ve şiddet yöntemlerini savunma ve bunun toplumda yakın bir tehlike yaratması koşulu" getirilmesi.
-Seçim Kanunu"nda değişiklik yapılarak seçim barajının yüzde 3"e çekilmesi ya da beş seçim çevresinde birinci gelen partinin barajı aşmış sayılması
- Seçimlerde yüzde 1"den fazla oy alan partilere hazine yardımı verilmesi.
- İmar Kanunu"nda değişiklik yapılarak cemevlerinin ibadete açılması.

***

Uzmanlar ne diyor


BDP"nin Kürtçe eğitim talebiyle ilgili bazı uzman görüşleri şöyle:

Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Dilbilimi Bölüm Başkanı Prof. Dr. İclal Ergenç: Tüm müfredatın Kürtçe yapılması olmaz. Ulusal dil ortak dildir. Ortak dil resmi, hukuk kurumlarında, pek çok yerde kullanılan bir dildir. Türkçe"nin yanı sıra anadil eğitimi verilebilir. Bir dili öğretmek ayrı bir şey. Anadille de eğitim verilecekse bunun apayrı bir eğitimini almış kişiler vermeli. Enstitüler kurulup bu eğitimler verilmeli.

İstanbul Kürt Enstitüsü Başkanı ve dilbilimci Sami Tan: Anadilde eğitimin nasıl yapılacağı, işin teknik boyutu. Bunun için önce yasal zemini hazırlamak gerekiyor. Başta Anayasa değişmeli. Olması gereken çift dili eğitim. Çift dilli model birinci dili Türkçe"den farklı olanların, hem kendi dilinde hem resmi dilde okur yazar olmasını hedefleyen sistem. Bu sistem kişinin birinci diliyle başlar sonra ikinci dil devreye girer. Eğitimin anadilde olmasını kastediyorum. Dersler Kürtçe görülecek. Çocuk yaşta tüm kavramlar ana dilinde alınır. Çocuğun dünyayı tanıması anadili üzerinden olmalı. Bunun üzerinden ikinci dile geçilebilir. Bizde çocuk her iki dili de öğrenemiyor. Üniversiteler, akademik alan Kürtçe"ye kapalı olduğu için deneyimden yoksun. İsveç deneyimi önemli. 20 yıla yakındır anadil dersleri, tek bir ders olarak. Coğrafyadan matematiğe kadar mataryaller bile oluşturmuşlar. O derste genel şeyler işleniyor.

Eğitim Sen Genel Sekreteri Mehmet Bozgeyik: Evrensel hukuk kurallarına göre diğer ülkelerde iki dilli uygulamalar var. Anadilde eğitimle ilgili hazırladığımız raporda çift dilli eğitim modeli üzerinde duruyoruz. Okullarda resmi dil Türkçe olacak, ayrıca kendi anadilleriyle ilgili eğitim yapma olanağı da olacak. Matematiği, fiziği, kendi anadilinde yapacak. Bunları seçmeli olarak da sunabilirler. Üniversitelerin de Kürtçe bölümleri açması gerekiyor ki öğretmen yetiştirsinler.

(Radikal)